Licznik dwukierunkowy

Zadaniem licznika dwukierunkowego jest wyświetlanie informacji o ilości energii pobranej oraz wprowadzonej do sieci energetycznej. Na podstawie jego wskazań prosumenci rozliczają się Operatorem Systemu Dystrybucyjnego (OSD). Z tego względu, poprawne funkcjonowanie urządzenia powinno być regularnie monitorowane. Kto odpowiada za założenie licznika dwukierunkowego i kiedy można zacząć podejrzewać jego awarię?

Zakładanie licznika dwukierunkowego

Osoby które zdecydowały się na montaż fotowoltaiki dla domu w systemie on-grid muszą zgłosić ten fakt operatorowi sieci. Najwięksi z nich to między innymi PGE, Tauron, Energa oraz Enea. To właśnie oni odpowiadają za montaż licznika dwukierunkowego w domu przyszłego prosumenta. Informacja o planowanym uruchomieniu instalacji musi jednak do nich wpłynąć na 30 dni przed przyłączeniem. W większości przypadków prosumenci decydują się zgłosić do operatora dopiero po zakończeniu prac montażowych. Mogą wtedy po prostu czekać na odzew ze strony OSD. Montaż licznika jest całkowicie darmowy. W przypadku gdy została poprawnie zamontowana fotowoltaika podłączenie do sieci nie stanowi problemu.

Montaż licznika dwukierunkowego umożliwia zarówno przesyłanie nadwyżek energetycznych wygenerowanych w procesie fotowoltaicznym, jak też ich odbieranie w późniejszym terminie. W zależności od rozmiaru instalacji, zmieniają się warunki darmowego odbioru. W 2021 roku prosumenci posiadający instalację nie większą niż 10kWp, mogą wykorzystać 80% przesłanych nadwyżek za darmo. Przekroczenie tego progu aż do 50kWp pozwala odbierać 70%. Wkrótce ten stan może się jednak zmienić - rząd proponuje rozwiązanie, w którym nadwyżki byłyby odsprzedawane. Wiązałoby się to z koniecznością zakupu prądu z sieci tak jak bez fotowoltaiki.

Fotowoltaika - odczyt licznika

Choć liczniki nie posiadają standardowego wyglądu, wykorzystują te same oznaczenia kodów do opisywania znaczących parametrów. Umożliwienie wygodnego odczytu prosumentowi to jedno z głównych założeń urządzenia. Co oznaczają poszczególne kody licznika dwukierunkowego?

  • Kod 1.8.0 - ilość energii odebranej z sieci od momentu uruchomienia licznika
  • Kod 1.8.1 i 1.8.2 - energia odebrana w konkretnej strefie (gdy taryfa uzależniona jest od godziny lub dnia tygodnia)
  • Kod 2.8.0 - ilość energii przesłanej do sieci od momentu uruchomienia licznika
  • Kod 2.8.1 i 2.8.2 - energia przesłana w konkretnej strefie (gdy taryfa uzależniona jest od godziny lub dnia tygodnia)

Standardowe liczniki pokazują całość energii przesłanej i odebranej, ale tylko od momentu uruchomienia licznika. Chcąc porównać dane między różnymi okresami, konieczne będzie zanotowanie wyników we własnym zakresie. Można równiez posiłkować się otrzymanymi fakturami za energię elektryczną, w której zawiera się uprzedni stan licznika. Kontrola stanu licznika pozwoli ustalić, czy prosumentowi przyjdzie dopłacić do prądu w konkretnym okresie rozliczeniowym.

Przykład:
Kod 1.8.0 pokazuje wartość 22100kWh
Kod 2.8.0 pokazuje wartość 17000kWh
Faktura za poprzedni rok pokazuje wartość odebranej energii na poziomie 19000kWh i przesłanej na poziomie 13000kWh

Stan kodu 1.8.0 - pobór prądu z faktury to ilość prądu pobranego w tym roku: 22100kWh - 19000kWh = 3100kWh
Stan kodu 2.8.0 - eksport prądu z faktury to ilość prądu przesłanego w tym roku: 17000kWh - 13000kWh = 4000kWh

Prosument, który może odebrać za darmo 80% przesłanych nadwyżek w tym przypadku odbiera 4000 * 80% = 3200kWh, czyli o 100kWh więcej niż zużył. Oznacza to, że nie ma konieczności dopłaty za energię.

Chcesz zainwestować w fotowoltaikę, ale nie wiesz z jakim kosztami się to wiąże?
Wypełnij darmowy formularz i porównaj oferty sprawdzonych instalatorów w swoim województwie!

Działanie licznika dwukierunkowego

Jak sprawdzić, czy licznik dwukierunkowy pokazuje poprawne wartości? Najprostszą metodą będzie porównanie jego stanu z posiadanym falownikiem. Warto pamiętać, że licznik dwukierunkowy nie uwzględnia autokonsumpcji, a energię przesłaną przez sieć. W takim wypadku okazuje się, że różnica na poziomie 30% między dwoma licznikami to zupełnie naturalny wynik. Prąd który bezpośrednio zużywa się do zasilania urządzeń w domu uwzględniony zostaje w falowniku.

Istnieje wiele metod samodzielnego kontrolowania, czy licznik działa prawidłowo. Jedną z nich jest instalacja dodatkowego urządzenia, którego zadaniem będzie mierzenie rozpływu energii w domu. Można z niego odczytać ile prądu z falownika trafiło do licznika, a ile do urządzeń gospodarstwa domowego.

Alternatywą pozostaje kontrolowanie stanu liczników. Po ustaleniu ile prądu przesłało się do sieci w konkretnej jednostce czasu, na przykład w ciągu jednego roku, wynik można porównać z danymi inwertera. Autokonsumpcję wyraża się w procentach. Jak obliczyć ile energii zostało zużyte od razu?

Autokonsumpcja = 100% - (energia przesłana przez licznik * 100% / wartość wygenerowanej elektryczności z inwertera)

Przykład:
1700kWh przesłane do sieci, odczyt z licznika
2000kWh wygenerowane przez fotowoltaikę, odczyt z inwertera

100% - (1700 * 100% / 2000) = 100% - 85% = 15% autokonsumpcji

Licznik wyświetla 25% mniej niż inwerter

W tej sytuacji urządzenie działa poprawnie - autokonsumpcja na tym poziomie to spodziewana wartość w przypadku instalacji fotowoltaicznej dla domu. Nie ma konieczności konsultowania się z elektrykiem ani dystrybutorem energii.

Licznik wyświetla 50% mniej niż inwerter

W tej sytuacji efekt może być zamierzony. Gdy prosument posiada pompę ciepła, zużywa więcej energii z fotowoltaiki zanim jeszcze trafi do sieci operatora. Jeżeli nie jest to pożądany efekt, oznacza to że faza została podpięta odwrotnie lub nastąpiła niepoprawna konfiguracja falownika. Warto skonsultować swoje obawy z elektrykiem.

Licznik wyświetla 80% mniej niż inwerter

Gdy autokonsumpcja osiąga 80%, prosument praktycznie nic nie przesyła przez sieć operatora. Jeżeli nie posiada żadnego magazynu energii, urządzenie może nie działać prawidłowo. To również sytuacja, w której rozmiar instalacji został źle dobrany do energetycznego zapotrzebowania. Lepiej skontaktować się z doświadczonym elektrykiem.